Op 13 oktober 2015 heeft de fractie van GroenLinks in de raadsvergadering aandacht gevraagd voor de in onze ogen ongewenste stijging van de eigen bijdrage voor begeleidingstaken in de WMO (Ondersteuning Maatschappelijke Deelname en Ondersteuning Zelfstandig Leven). Vanwege ontwikkelingen die we elders in het land, en ook binnen de 14 Twentse gemeenten zien over dit onderwerp, stellen we nu, samen met BurgerBelang, HOP, D66 en de PvdA schriftelijke vragen aan het college.
Hellendoorn, 8 januari 2016
Aan het College van Burgemeester en Wethouders
Willem Alexanderstraat 7
7442 MA NIJVERDAL
Betreft: Stijging eigen bijdrage begeleidingstaken WMO
Geacht College,
Op 13 oktober 2015 heeft de fractie van GroenLinks in de raadsvergadering aandacht gevraagd voor de in onze ogen ongewenste stijging van de eigen bijdrage voor begeleidingstaken in de WMO (Ondersteuning Maatschappelijke Deelname en Ondersteuning Zelfstandig Leven).
Sinds 1 januari 2015 vallen begeleiding en dagbesteding onder de WMO. Zorgvragers betalen hiervoor een eigen bijdrage. In 2015 hadden klanten nog recht op dezelfde tarieven voor de eigen bijdrage als in eerdere jaren. Maar dit overgangsrecht stopte uiterlijk 31 december 2015.
Het tarief voor de eigen bijdrage 2015 was voor het overgangsrecht (landelijk) vastgesteld op € 14,20 per uur of dagdeel, hetzelfde tarief als voorheen. Vanaf 2016 wordt de eigen bijdrage in o.a. Twente berekend met het uurtarief of dagdeeltarief dat de gemeente voor deze vormen van WMO-ondersteuning heeft bepaald. De eigen bijdrage van klanten kan hierdoor fors hoger worden, ook als er niets verandert aan de hoeveelheid ondersteuning die de klant ontvangt. Vooral inwoners met een inkomen net iets hoger dan het minimum en/of met een relatief lichte zorgvraag kunnen hierdoor geconfronteerd worden met een stijging van de eigen bijdrage van enkele tientjes tot meer dan honderd euro per maand. Hierdoor kunnen mensen de eigen bijdrage soms niet meer betalen en stoppen hierom met de begeleiding die zij wel nodig hebben.
Tijdens de raadsvergadering van 13 oktober 2015 hebben GroenLinks, BurgerBelang, HOP, D66 en de PvdA hieromtrent een motie vreemd aan de orde van de dag ingediend. Deze hebben wij uiteindelijk ingetrokken, nadat bleek dat we hiervoor geen meerderheid zouden vinden, en de wethouder had toegezegd in Samen14-verband te onderzoeken wat de effecten van de stijging van de eigen bijdrage zijn en ons hierover te blijven informeren. De motie is in de bijlage toegevoegd.
Ondertussen hebben wij begrepen dat de gemeente Oldenzaal, een van onze partnergemeentes in Samen14, naar aanleiding van de discussie over de eigen bijdrage heeft besloten om voor de eerste drie periodes van 2016 nog het oude tarief aan het CAK door te geven (14,20 euro in plaats van het uurtarief of dagdeeltarief) en nog overweegt hoe men hier vanaf de vierde periode mee omgaat.
Ook in Enschede heeft men maatregelen genomen door indicaties voor zorgvragen met relatief lage frequenties aan te passen. In de gemeente Enschede werkt de berekening van de eigen bijdrage anders doordat men daar trajectfinanciering hanteert, maar het signaal zoals wij dat ook afgaven over de ongewenste effecten van de stijging van de eigen bijdrage is in die gemeente wel doorgedrongen.
Ook elders in het land zijn al aanpassingen gedaan in de eigen bijdrage, vanwege de hierboven beschreven ongewenste effecten van de stijging. Onder andere in Zwolle, Dronten en Zaanstad. Een recent nieuwsbericht over Zaanstad is tevens in de bijlagen te vinden. Dit nieuwsbericht maakt veel duidelijk.
Vandaar aan het college de volgende vragen:
- Zijn de maatregelen die Oldenzaal en Enschede hebben genomen in het kader van de stijging van de eigen bijdrage voor mensen die gebruik maken van OZL en OMD u bekend? Is hier in Samen14-verband over gesproken?
- Is het college bereid om, nu andere gemeenten al wel maatregelen nemen om de ongewenste effecten van de verhoogde eigen bijdrage te repareren, bereid dit ook (versneld) te doen?
- Kan de wethouder ons een update geven over het onderzoek en hoe over dit thema in Samen14-verband wordt gesproken? Immers, de eigen bijdrage stijgt voor de mensen die dit betreft al vanaf nu.
- Heeft de wethouder een idee hoeveel inwoners van Hellendoorn zijn gestopt met het afnemen van begeleiding en/of dagbesteding als gevolg van de eigen bijdrage?
Graag krijgen wij antwoorden op onze vragen in de vergadering van de commissie Samenlevingszaken van dinsdag 19 januari 2016.
Namens de fracties van
GroenLinks BurgerBelang D66 HOP PvdA
Bijlage 1: Motie 13 oktober 2015
Motie vreemd aan de orde van de dag
Eigen bijdrage begeleidingstaken in de WMO
De gemeenteraad van Hellendoorn, in vergadering bijeen op 13 oktober 2015,
Constaterende dat:
· Er landelijk veel aandacht is voor de stijging van de eigen bijdrage in de WMO, betreffende de begeleidingstaken die per 1 januari 2015 in het kader van de decentralisaties onder de verantwoordelijkheid van de gemeente vallen;
· Ook in de gemeente Hellendoorn inwoners worden geconfronteerd met een forse stijging van de eigen bijdrage vanaf januari 2015 voor begeleidingstaken zoals dagbesteding en individuele begeleiding (Ondersteuning Maatschappelijke Deelname en Ondersteuning Zelfstandig Leven);
· Deze stijging van de eigen bijdrage kan oplopen tot tientjes en in sommige gevallen zelfs honderden euro’s per maand;
· De belangrijkste oorzaak van deze stijging is dat gemeenten, waaronder Hellendoorn, in plaats van een vast rekenbedrag van 14,20 euro dat tot 2015 door de zorgkantoren werd gehanteerd, de volledige kostprijs voor begeleidingstaken aan het CAK doorgeeft;
Overwegende dat:
· Financiële drempels inwoners er nooit van mogen weerhouden om de zorg te krijgen die ze nodig hebben;
- We op dit moment signalen krijgen van inwoners die stoppen met het afnemen van begeleiding of afzien van het aanvragen van begeleiding door de hoogte van de eigen bijdrage;
- De eigen bijdrage sowieso al is gestegen vanaf 2015 door het wegvallen van de WTCG-korting;
- De stijging van de eigen bijdrage met name inwoners met een inkomen net boven het minimum buitenproportioneel treft;
Verzoekt het college:
- Te onderzoeken wat de effecten zijn van de stijging van de eigen bijdrage voor Ondersteuning Maatschappelijke Deelname en Ondersteuning Zelfstandig Leven;
- Inzicht te geven in de inkomsten die de gemeente ontvangt door de eigen bijdrage voor deze begeleidingsvormen;
- Dit terug te koppelen aan de raad, via de commissie Samenlevingszaken, voor nieuw beleid voor 2016 wordt vastgesteld;
En gaat over tot de orde van de dag.
Bijlage 2: Artikel Zorgvisie m.b.t. maatregelen Zaanstad
Zaanstad stelt eigen bijdrage Wmo naar beneden bij7 jan 2016
Gemeente Zaanstad heeft de maximumtarieven voor de eigen bijdrage voor 2016 lager vastgesteld. Nadat mensen een nieuwe indicatie kregen, bleek de eigen bijdrage in 2015 flink gestegen voor mensen met een midden- en hoger inkomen. Met de nieuwe tarieven en regels sluit de eigen bijdrage volgens de gemeente beter aan bij de oude situatie en is er meer gelijkheid in de bijdrage, ongeacht de hulpvraag.
Zaanstad vraagt een eigen bijdrage aan inwoners die een Wmo maatwerkvoorziening toegekend krijgen zoals huishoudelijke hulp, begeleiding of een woon- of vervoersvoorziening. Wethouder Jeroen Olthof: ‘We zagen dat de nieuwe situatie voor sommige mensen extreem uitpakte. Op het moment dat de eerste klachten binnen kwamen, hebben we geanalyseerd wat er aan de hand was en meteen nieuw beleid geformuleerd. Vooral voor dagbesteding of uitgebreide individuele begeleiding liep de maximale eigen bijdrage hoog op. Denk hierbij aan bijdragen van 500 euro per vier weken. In de nieuwe tarieven van 2016 zijn de eigen bijdragen voor bijvoorbeeld dagbesteding teruggebracht tot maximaal 220 euo. De eigen bijdrage mag geen reden zijn dat mensen zorg gaan mijden.’
Lager maximum
De eigen bijdrage voor Wmo voorzieningen wordt volgens een wettelijke regeling berekend en houdt rekening met het inkomen, het vermogen en de samenstelling van het huishouden, en de leeftijd van de aanvrager. Als een huishouden een hoog inkomen heeft of veel spaargeld heeft, betaalt dat huishouden meer aan eigen bijdrage. De maximale eigen bijdrage is wettelijk bepaald; deze is gelijk aan de kostprijs van de voorziening. In Zaanstad is het besluit genomen om met de maximale eigen bijdrage naar beneden bij te stellen. Ook loopt de eigen bijdrage met de nieuwe regels minder snel op als iemand van meerdere voorzieningen gebruik maakt. Op die manier kunnen extreme gevallen voorkomen worden.
Lagere inkomens
Een andere maatregel is dat een periode is vastgesteld voor de eigen bijdrage voor een scootmobiel of woningaanpassing. Waar inwoners in 2015 een bijdrage moesten betalen zolang zij gebruik maakten van de voorziening, betalen zij vanaf 2016 maximaal drie jaar een eigen bijdrage. Inwoners met een laag inkomen kunnen een tegemoetkoming krijgen in hun eigen bijdrage via bijzondere bijstand of de collectieve zorgverzekering van de gemeente.