U bent inmiddels gewend dat GroenLinks na elke raadsvergadering verslag uitbrengt van wat er is besproken, en wat de inbreng van onze fractie hierin is geweest. Deze keer pakken we extra uit; deze week was er namelijk sprake van een ware vergadertrilogie. Drie avonden achter elkaar was de Hellendoornse raadszaal het toneel van waar politiek werkelijk om draait: Keuzes maken. Het begon dinsdag, met een vergadering van de commissie Samenlevingszaken, waarin met name werd gesproken over het nieuws over de huishoudelijke hulp in Hellendoorn dat ons die middag bereikte. Woensdag werd er gesproken over een riskante financiering voor de aanleg van glasvezel in het buitengebied, en gisteren volgde een raadsvergadering waarin opnieuw de kwestie rondom de huishoudelijke hulp de avond domineerde.

Huishoudelijke hulp

Voor de kwestie rondom huishoudelijk hulp moeten we even terug in de tijd. Het begon in Den Haag. Het kabinet heeft besloten dat gemeenten met ingang van januari 2015 fors minder geld krijgen voor de organisatie van huishoudelijke hulp. Dat doet pijn, en betekende ook dat we de huishoudelijke hulp anders moeten gaan organiseren. In juli 2014 nam de gemeenteraad hierover het eerste besluit. De meerderheid van de raad besloot toen om in principe iedereen die gebruik maakt van huishoudelijke hulp over te zetten op een 'basispakket'. Dit betekent in de praktijk dat iedereen nog slechts twee uur per week huishoudelijke hulp krijgt. Alleen in bijzondere gevallen, waarbij mensen meer dan 5 uur hulp per week krijgen, kan een beroep worden gedaan op het 'pluspakket'.

De fractie van GroenLinks, maar ook de overige oppositiepartijen (BurgerBelang, Gemeentebelangen en HOP) waren het hier niet mee eens. Wij snapten dat er bezuinigd moest worden, maar wij vonden wel dat er eerst gekeken moest worden naar de persoonlijke omstandigheden van mensen. Sommige mensen kunnen misschien met minder hulp toe, anderen hebben echt iets meer nodig. Wij hebben dan ook in een amendement gepleit voor echt maatwerk. Want iedereen standaard twee uur hulp geven, was in onze ogen geen maatwerkoplossing.

De meerderheid  van de raad was het niet met ons eens. Dat is pijnlijk, maar dat kan, dat is democratie. Echter, dat betekent niet dat wij het dossier vanaf toen hebben genegeerd. Zeker niet omdat er in heel Nederland nogal wat te doen was rondom de huishoudelijke hulp. Rechtszaken, tv-programma’s, uitspraken van politici, maakten dat wij alert bleven.Er ontstonden namelijk overal in het land vragen over de rechtmatigheid van de wijze waarop op huishoudelijke hulp werd bezuinigd. We kregen steeds meer signalen waardoor wij ons afvroegen of we in Hellendoorn wel op de juiste wijze bezig waren Wij, maar ook voor oppositiepartijen,hebben deze vragen dan ook meermaals aan het college gesteld. Die vragen waren niet om het college of de wethouder te pesten. Die vragen kwamen voort uit een oprecht belang om de huishoudelijke hulp in Hellendoorn zo goed mogelijk te regelen.

Meermaals hebben wij, en anderen, gevraagd of de ontwikkelingen in het land gevolgen hebben voor Hellendoorn. Wij wilden weten of we in Hellendoorn op een goede weg zaten. Elke keer was het antwoord van de wethouder hetzelfde: “Deze zaken zijn totaal anders dan in Hellendoorn, hier is er niets aan de hand.” Wij hebben hierbij meerdere keren het gevoel gehad dat onze zorgen niet serieus werden genomen.

Dinsdag ontvingen wij bericht van het college dat naar aanleiding van de ontwikkelingen in het land toch ook in Hellendoorn moet worden bijgestuurd. Dat zit in twee dingen:

Ten eerste bleek dat de gemeente geen nieuwe beschikkingen had mogen versturen voor 1 januari 2015. Dat heeft Hellendoorn wel gedaan. Dat dat niet mocht, had onze fractie ook nog niet eerder bedacht. Dat moet nu gerepareerd worden. Iedereen krijgt een nieuwe beschikking, en de overgangstermijn wordt verlengd. Dit kost ongeveer drie ton extra. Dit geld wordt gehaald uit de WMO-reserve. U weet wel, de reserve waarvan de coalitie heeft gezegd dat het niet meer nodig is om deze aan te vullen.

We hebben de wethouder in de raadsvergadering gevraagd of hij van iemand, een persoon, een instantie, ooit het signaal heeft gekregen dat het versturen van nieuwe beschikkingen voor 1 januari 2015 niet mocht. Daarop antwoordde hij klip en klaar: Nee. Althans niet voor de beschikkingen waren verstuurd.

Maar de gevolgen van de rechtszaken, jurisprudentie en adviezen van elders in het land zitten ook in iets anders. Uit alles blijkt, dat de gemeente eerst een gesprek met zorgvragers dient te voeren om de persoonlijke omstandigheden in kaart te brengen, alvorens een nieuwe beschikking te sturen. Dat wilden wij in juli 2014 al, maar toen wilden de coalitiepartijen dit niet. De wethouder heeft nu het volgende bedacht: We gaan eerst iedereen een nieuwe beschikking sturen, en dan gaan we met iedereen in gesprek.

Dat is dus de omgekeerde wereld. Eerst krijgen mensen een brief thuis, waarin in bijna alle gevallen staat dat ze na de overgangstermijn huishoudelijke hulp krijgen in de vorm van het basispakket van twee uur. Vervolgens krijgen ze een gesprek, waarin de persoonlijke omstandigheden in kaart worden gebracht. Maar de uitkomst van dit gesprek staat dus in vrijwel alle gevallen al vast: men valt terug naar twee uur huishoudelijke hulp! Dit vindt de fractie van GroenLinks een wassen neus, zelfs bijna een toneelstukje. Het meest trieste is nog wel dat mensen misschien wel hoop gaan ontlenen aan het gesprek, terwijl dat niet terecht is.

De wethouder denkt zich door deze werkwijze juridisch te hebben ingedekt. Wij durven niet te beweren dat dat per definitie niet klopt. Immers, de rechtszaken elders zijn niet een op een te vergelijken met de Hellendoornse situatie. Maar wij zijn er zeker niet van overtuigd dat het juridisch wel houdbaar is. Als we in Hellendoorn toch nog fout zitten, moeten we onze werkwijze opnieuw aanpassen en dat betekent opnieuw onrust bij zorgvrager en opnieuw extra kosten die betaald moeten worden uit de WMO reserve. Het ergste is dan nog wel dat dit extra geld niet naar directe zorg gaat, maar naar het herstellen van de fouten.

Wij hebben de wethouder tijdens de raadsvergadering geadviseerd om zich heel nadrukkelijk te bezinnen: Als blijkt dat we als Hellendoorn niet op de goede weg zitten, verander dan NU van koers. We hebben nu een botsing gehad, laten we niet wachten tot de volgende. 

Risicovolle financiering glasvezel

Dan speelde er deze week nog de kwestie rondom een voorstel van het college. Het college stelde de raad in de commissie Grondgebied voor, om 3 miljoen euro te lenen, zodat we dit geld weer uit kunnen lenen aan een partij die glasvezel wil aanleggen in het buitengebied.

Vooropgesteld; wij hebben niets tegen glasvezel. Wij vinden dat inwoners van het buitengebied toegang moeten hebben tot een goede internetvoorziening. Gelukkig blijken bedrijven hier ook wel brood in te zien, want eerder deze week maakte Cogas bekend dat zij graag een glasvezelnetwerk wil aanleggen in het buitengebied. Hiervoor is geen enkele subsidie van de gemeente benodigd.

Desondanks vond wethouder Beintema toch dat hij de raad het eerder genoemde voorstel moest doen. De vraag was niet of wij voor of tegen glasvezel in het buitengebied zijn, maar of wij bereid zijn om het college drie miljoen euro te laten lenen (en dus onze schulden te verhogen), om deze vervolgens weer aan een partij uit te lenen voor de aanleg van glasvezel. Dit zou dan in twintig jaar weer terugbetaald moeten worden.

De fractie van GroenLinks heeft hier grote problemen mee. Want de gemeente gaat dan dus voor bank spelen. Als we de afgelopen jaren iets hebben geleerd van de crisis, is het wel dat dit niet altijd verstandig is. In het geval van Hellendoorn en de huidige positie moet je je zelfs afvragen of het verantwoord is.

Eigenlijk geeft het college zelf in het raadsvoorstel het antwoord al. We citeren:

Gezien de huidige financieringspositie van de gemeente Hellendoorn (circa 140 miljoen euro aan langlopende geldleningen), de nog te realiseren ombuigingstaakstelling en de risico’s die we op allerlei terreinen lopen, geniet een optie zonder financiële gemeentelijke inmenging de voorkeur.

Deze tekst kwam onze fractie bekend voor. Deze teksten stonden ook letterlijk in onze alternatieve begroting van afgelopen november.

Desondanks stelt het college ons nu wel voor om akkoord te gaan met het verstrekken van een lening van maximaal 3 miljoen euro. Dat roept bij ons dan ook de volgende vragen op, en die hebben we woensdag ook gesteld:

  • De raad van Hellendoorn heeft uitgesproken dat de schuldenlast van de gemeente naar beneden moet. Het college heeft zich daaraan gecommitteerd. Dit voorstel is al het tweede voorstel binnen drie maanden waarbij totaal aan deze afspraak voorbij wordt gegaan. Laten we het over de noordzuidverbinding even niet hebben, maar hoe verhoudt zich dit voorstel tot de afspraak dat we onze schuldenlast gaan verlagen?
  • Het college geeft aan dat dit voorstel opnieuw zorgt voor verslechtering van de financieringspositie, maar budgettair geen gevolgen hóeft te hebben. Echter, in dit voorstel heeft u het ook over de bezuinigingstaakstelling die we nog hebben, en over de risico’s die we nog lopen op allerlei gebieden. We hebben deze nog gezien hoe reëel deze risico’s zijn (huishoudelijke hulp). Hoe serieus neemt het college deze risico’s? Het college benoemt ze wel telkens, maar handelt alsof ze in het geheel niet bestaan.
  • Dan een financieel risico in het plan zelf. De lening die wij verstrekken moet binnen maximaal 20 jaar weer terugbetaald zijn. De vraag is of een business case voor glasvezel 20 jaar houdbaar is, zeker op het platteland.  Daar zijn volop ontwikkelingen in het land. Zo is men druk doende met bijvoorbeeld het 5G-netwerk. Hier kunnen naar verwachting ontzettend hoge snelheden worden behaald, zonder dat daarvoor een dure infrastructuur hoeft aangelegd te worden. Er moeten alleen antennes worden geplaatst. Dit maakt deze techniek veel goedkoper, en daarmee ook aantrekkelijker voor klanten. De vraag dringt zich dan ook op of een business case voor 20 jaar realistisch is in deze. Als de techniek ons inhaalt, lopen we daarmee ook het risico dat we niet het volledige bedrag terugkrijgen.

Eigenlijk kon de wethouder op geen van deze vragen een adequaat antwoord geven. De fractie van GroenLinks vond het voorstel dan ook niet voldoende uitgewerkt om naar de raad door te sturen. Het is in strijd met de afspraak dat onze schuldenlast omlaag moet, en er is geen sprake van een goede risicoanalyse. Wethouder Beintema zegde toe dat hij deze risico's nog even in beeld zou brengen, wat voor de meeste fracties voldoende was om het voorstel alsnog naar de raad te sturen. Er wordt zelfs een extra raadsvergadering voor belegd. Alleen de fracties van de PvdA en HOP deelden onze mening.

Kortom....

Het was een heet weekje. Een week waarin bleek dat we moeten blijven knokken. Knokken voor de belangen van mensen, knokken voor de financiele toekomst van Hellendoorn en haar inwoners van de toekomst. Maar dat zullen we blijven doen. En uiteraard doen we daar dan weer verslag van!